Współczesne budownictwo skupia się na efektywności energetycznej, co często prowadzi do ograniczenia naturalnej wymiany powietrza w budynkach. Brak odpowiedniej wentylacji w domu może nie tylko obniżyć komfort życia mieszkańców, ale także negatywnie wpłynąć na ich zdrowie oraz trwałość samego budynku.

Przyczyny braku wentylacji

Szczelne okna i drzwi

Nowoczesne okna i drzwi, choć poprawiają izolacyjność budynków, często ograniczają naturalną wymianę powietrza. Ich szczelność, bez odpowiednich systemów wentylacyjnych, prowadzi do zastoju powietrza.

Brak odpowiednich systemów wentylacyjnych

Domy bez zainstalowanych systemów wentylacji mechanicznej (np. rekuperacji) często polegają jedynie na wentylacji grawitacyjnej, która może być niewystarczająca, zwłaszcza w budynkach o dużej izolacji termicznej.

Niewłaściwe użytkowanie wentylacji

Zasłanianie kratek wentylacyjnych, brak regularnego czyszczenia przewodów lub nieprawidłowa eksploatacja systemu wentylacyjnego mogą prowadzić do problemów z wymianą powietrza

Zmiany w konstrukcji budynku

Modernizacje, takie jak dodatkowe ocieplenie, wymiana okien czy uszczelnianie budynku, mogą wpłynąć na zaburzenie pierwotnego systemu wentylacyjnego.

Skutki braku wentylacji

Problemy zdrowotne

Brak odpowiedniej wentylacji prowadzi do wzrostu wilgotności powietrza, co sprzyja rozwojowi pleśni i grzybów. Może to powodować alergie, astmę, problemy z oddychaniem oraz podrażnienia skóry. Podwyższony poziom dwutlenku węgla (CO₂) w powietrzu powoduje zmęczenie, bóle głowy, trudności z koncentracją, a w skrajnych przypadkach nawet utratę przytomności. Nagromadzenie pyłów, kurzu, lotnych związków organicznych (VOC) i innych toksyn z materiałów budowlanych może negatywnie wpływać na zdrowie mieszkańców.

Problemy z budynkiem

Wilgoć może powodować korozję elementów metalowych, gnicie drewna czy pękanie tynków. Wilgotne powietrze obniża efektywność systemów grzewczych, co prowadzi do wyższych rachunków.

Obniżenie komfortu życia

Zaduch w pomieszczeniach oraz nieprzyjemne zapachy, kondensacja pary wodnej na oknach i chłodnych powierzchniach oraz dyskomfort cieplny spowodowany brakiem odpowiedniego rozprowadzenia powietrza to tylko niektóre z problemów wynikających z braku wentylacji.

Wpływ braku wentylacji na świadectwo energetyczne budynku

Brak efektywnej wentylacji w domu może negatywnie wpłynąć na ocenę energetyczną budynku, co znajdzie odzwierciedlenie w świadectwie energetycznym domu, mieszkania i pozostałych budynków. Nadmierna wilgotność i brak kontroli nad wymianą powietrza mogą obniżyć efektywność systemów grzewczych, co prowadzi do wzrostu strat energii. Budynki z nieodpowiednią wentylacją często wymagają dodatkowych nakładów finansowych na poprawę systemów wentylacyjnych, a domy z widocznymi problemami wilgoci i pleśni są mniej atrakcyjne dla potencjalnych nabywców.

Jak zapobiegać problemom z wentylacją?

Regularne wietrzenie pomieszczeń

Wietrzenie pomieszczeń to podstawowa metoda poprawy jakości powietrza w budynku. Warto otwierać okna przynajmniej kilka razy dziennie, nawet zimą.

Instalacja systemów wentylacji mechanicznej

Rekuperacja, czyli system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, to jedno z najskuteczniejszych rozwiązań. Pozwala na stałą wymianę powietrza bez strat ciepła.

Kontrola kratek wentylacyjnych

Kratki wentylacyjne powinny być regularnie czyszczone i niezabudowane, aby powietrze mogło swobodnie przepływać.

Monitorowanie poziomu wilgotności

Wilgotność powietrza w pomieszczeniach powinna wynosić 40–60%. W razie potrzeby warto stosować osuszacze powietrza lub nawilżacze, aby utrzymać odpowiedni poziom wilgotności.

Rodzaje wentylacji – którą wybrać?

Wybór odpowiedniego systemu wentylacji ma kluczowe znaczenie nie tylko dla komfortu, ale również dla uzyskania korzystnego wyniku podczas sporządzenia świadectwa energetycznego budynku. Oto podstawowe typy wentylacji:

• Wentylacja grawitacyjna – działa na zasadzie różnicy temperatur i ciśnień. Jej skuteczność zależy od warunków atmosferycznych i szczelności budynku.
• Wentylacja mechaniczna (nawiewna lub wywiewna) – wymusza obieg powietrza za pomocą wentylatorów. Działa niezależnie od pogody, ale może generować straty ciepła.
• Rekuperacja (wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła) – energooszczędne rozwiązanie, które minimalizuje straty ciepła i zapewnia stały dopływ świeżego powietrza.
• Wentylacja hybrydowa – łączy zalety wentylacji naturalnej i mechanicznej, dostosowując tryb pracy do warunków zewnętrznych.

Dobrze dobrany system wpływa korzystnie na charakterystykę energetyczną budynku i może obniżyć zapotrzebowanie na energię pierwotną, co ma bezpośredni wpływ na wynik w świadectwie energetycznym.

Jak brak wentylacji wpływa na rachunki za ogrzewanie?

Nieefektywna wentylacja prowadzi do zwiększenia wilgotności powietrza w domu, co przekłada się na wyższe koszty ogrzewania. Wilgotne powietrze trudniej się nagrzewa, przez co systemy grzewcze muszą pracować intensywniej. Dodatkowo, brak kontroli nad wymianą powietrza może powodować przeciągi i nierównomierną temperaturę w pomieszczeniach.

W praktyce oznacza to, że odpowiednie przygotowanie świadectwa energetycznego powinno uwzględniać jakość i skuteczność wentylacji, która wpływa na ogólny bilans energetyczny budynku.

Wentylacja a zdrowie dzieci i osób starszych

Niewłaściwa jakość powietrza w domu jest szczególnie niebezpieczna dla dzieci, osób starszych oraz osób z chorobami układu oddechowego. Wysoka wilgotność i obecność grzybów mogą prowadzić do przewlekłych schorzeń, osłabienia odporności, a nawet problemów neurologicznych.

🔹 Przy przygotowywaniu świadectwa charakterystyki energetycznej warto również zwrócić uwagę na jakość powietrza wewnętrznego, zwłaszcza w budynkach zamieszkiwanych przez osoby wrażliwe.

Na co zwrócić uwagę przy zakupie mieszkania lub domu?

Jeśli rozważasz zakup lub wynajem nieruchomości, sprawdź:

• Czy w pomieszczeniach unosi się zapach stęchlizny?
• Czy na ścianach, szczególnie w narożnikach, widoczne są ślady wilgoci?
• Czy okna często parują od środka?
• Czy kratki wentylacyjne są czyste i drożne?

Brak skutecznej wentylacji może oznaczać problemy zdrowotne, a także trudności w uzyskaniu korzystnych warunków w certyfikacie energetycznym.

Checklista – Jak sprawdzić, czy wentylacja działa poprawnie?

☑️ Czy regularnie wietrzysz pomieszczenia (nawet zimą)?
☑️ Czy kratki wentylacyjne nie są zasłonięte meblami lub innymi przeszkodami?
☑️ Czy nie czujesz zaduchu, wilgoci lub stęchlizny?
☑️ Czy korzystasz z osuszaczy lub nawilżaczy powietrza w zależności od sezonu?
☑️ Czy wentylacja działa również wtedy, gdy okna są zamknięte?

Jeśli odpowiedź na któreś z powyższych pytań brzmi „nie” – rozważ konsultację z fachowcem oraz zamówienie świadectwa energetycznego, które pokaże realną efektywność energetyczną budynku.

Dbanie o odpowiednią wentylację w domu to inwestycja w zdrowie mieszkańców oraz trwałość budynku. Regularne wietrzenie, kontrola systemów wentylacyjnych i monitorowanie wilgotności to podstawowe kroki, które pomogą uniknąć problemów związanych z brakiem wentylacji.